مخفف 5 كلمه ژاپني است كه با حرف S شروع ميشوند و ترجمه آنها به زبان فارسي معادل 5 كلمه با شروع حرف ت عنوان شده و عبارتند از:
تشخيص Seiri / ترتيب Seifion /تنظيف Seiso / تثبيت Seiketso / تكليف Shitsuke
پيامبر اسلام حضرت محمد (ص) فرمودهاند: النظافه من الايمان - پاكيزگي اساس دين است.
پاكيزگي، نظم و نظافت ريشه در تعاليم ديني و اعتقادي ما مسلمانان دارد و از سوي همه بزرگواران و ائمه ما به شدت مورد تاكيد قرار گرفته است. همچنين پاكيزگي نزد ما ايرانيان از جايگاه ويژهاي بر خوردار است و خانه تكاني شب عيد نوروز شاهد اين گفته است. بسياري از موارد مشابه را ميتوان يافت كه در قرآن و روايات به آنها اشاره شده ولي استفاده علمي و عملي آن توسط ساير ملل شروع و رواج يافته است. از جمله آنها تكنيك 5S ميباشد كه شروع چنين حركتي به صورت نظاممند را به كشور ژاپن نسبت ميدهند و امروزه در بسياري از كشورها اين نظام اجرا ميگردد.
بعد از جنگ جهاني دوم ژاپنيها در بازديدهاي خود از صنايع كشور امريكا با پديدهاي به نام خانهداري صنعتي يا House Keeping آشنا شدند. معيارهايي كه در خانهداري صنعتي مورد توجه بودند نظافت و بهداشت و رعايت كامل ايمني بود. چنين اصولي بيشتر در صنايع پر خطر مانند مهماتسازي، كبريتسازي، صنايع غذايي، پزشكي، شيميايي و غيره كاربرد داشت. ژاپنيها با مطالعه در فرهنگ خود به 5 اصطلاح ژاپني كه به صورت اتفاقي با حرف S شروع ميشوند رسيدند كه تمامي اهداف ايمني و بهداشت و فضاي كاري مناسب را تحت پوشش قرار ميداد. از اينرو به اين نظام 5S ميگويند.
5S براي پيادهسازي نظام 5S مراحل اجرايي زير مد نظر قرار ميگيرد:
- برگزاري جلسات حساسسازي براي مديران و كاركنان سازمان يا شركت به منظور مشاركت همه جانبه افراد
- ساختار دهي اجراي 5S براساس ماهيت و ساختار سازمان و تشكيل گروههاي كاري با شركت همه واحدهاي سازمان
- برگزاري دوره يكروزه آموزش پياده سازي و اجراي 5S
- اجراي نظام آراستگي در همه واحدها.
- آموزش مميزي 5S به نمايندگان واحدها در مورد استمرار و به هنگام سازي نظام آراستگي
- اطلاعرساني نتايج و دستاوردهاي نظام آراستگي به ساير كاركنان
- تهيه گزارش و مستندات نهايي
با بكارگيري و اجراي 5S در تمامي سطوح شركت يا سازمان نتايج چشمگيري به شرح ذيل بدست خواهد آمد:
- استفاده مناسب و بهينه از فضا و امكانات موجود
- ايجاد جو سالم در محيط كار
- كاهش زمان و هزينههاي انجام كار
- افزايش كنترل اجراي فرآيندهاي كاري
هر سازمان يا شركت براي حركت در جهت بهبود كيفيت و بهرهوري، ناگزيز بايد به اقداماتي دست بزند كه 5S شروع همه آنها است. فعاليتهايي كه در عين سادگي و پيش پا افتادگي نياز به استمرار در انجام و مشاركت همگي كاركنان دارند و نتايج چشمگير و قابل توجهي را در پي دارد. براي انجام و شروع چنين حركتي، استثنايي براي هيچ سازمان و شركتي وجود ندارد.